Het huidig Belgisch energiebeleid is hopeloos versnipperd op het vlak van politieke bevoegdheden, operatoren en regulatoire instanties. In functie van alle gebruikers én operatoren zou een transparant, evenwichtig en realistisch energiebeleid, aangestuurd door een visionaire politieke inspanning, een ware verademing kunnen betekenen voor onze ganse sector en voor de bevolking en andere betrokkenen. Al vele jaren roept Gazelco op om een globale energievisie te ontwikkelen voor België, maar blijkbaar blijft de politieke wil ontbreken om hierin fundamentele stappen te zetten. Een nieuw federaal energiebeleid zal er niet komen zolang er geen nieuwe federale regering geactiveerd wordt. Maar zolang een te grote groep actoren kan bepalen dat onze maatschappij zoals een bedrijf moet ingericht worden, terwijl een te kleine groep vertegenwoordigers terecht een maatschappijbeeld verdedigt waarin mensen centraal staan, zal dat een haast onmogelijke opdracht blijven. Nochtans is er een reële urgentie omdat bij verder uitstel steeds meer investeringen in productiecapaciteit elders gebeuren, hetgeen export van jobs betekent en de afhankelijkheid van buitenlandse operatoren vergroot. De liberalisering van de verkoopactiviteiten inzake elektriciteit en aardgas, en van de productie van elektriciteit, heeft op geen enkel vlak de verhoopte verbetering gebracht voor consumenten, wel integendeel. Het wel meetbare resultaat is dat facturen verkapte belastingbrieven geworden zijn met een nog steeds groeiende totale kostprijs erop. Bovendien heeft de vermenigvuldiging van leveranciers ook niet geleid tot een verbetering, we stellen wel vast dat de tewerkstelling in onze sector met duizenden personeelsleden gedaald is tijdens de afgelopen jaren. En dan nog te zwijgen over de ontmanteling van productiecapaciteit. De huidige grootste energieproducenten (Electrabel en Luminus) zijn ook de huidige grootste zogenaamde ‘groene stroom’-producenten in België, en zij zijn vast van plan om dit ook te blijven, omdat natuurlijk ook in deze subsector geld te verdienen is, dat momenteel in een belangrijke mate wegvloeit naar Frankrijk. Maar blijkbaar is er nog steeds geen energieplan voor België om het onstabiele karakter van hernieuwbare energiebronnen op te vangen en een antwoord te bieden op de steeds verder sluipende sluitingsscenario’s. Er wordt nog steeds gretig rondgestrooid met allerhande tewerkstellingscijfers in de hernieuwbare energie-sector, wij weten ondertussen dat er geen precieze cijfers zijn omdat er geen sprake is van meer langdurige, structurele en goed omkaderde jobs dan in het andere productiesegment. Ook in dit laatste zou er sprake kunnen zijn van veel bijkomende jobs indien er meer capaciteit zou gebouwd worden, maar bovendien is hierbij zeker ook tijdens het productieproces zelf sprake van structurele tewerkstelling, hetgeen bij ‘groene stroom’-productie bijna onbestaande is. Ook hier faalt het beleid ruimschoots, niemand neemt de nodige beslissingen en ondertussen wordt waarschijnlijk nu reeds de nodige investeringstrein gemist, die nog steeds best door de overheid zelf zou bestuurd worden.
Het recent Vlaams regeerakkoord, dat ook een zeer kort onderdeel inzake energie bevat, biedt ook al weinig hoopvolle visies. De impact die een Vlaamse regering kan hebben beperkt zich in grote mate tot energiebesparende maatregelen, ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen (windparken op zee vallen buiten de bevoegdheid van de alweer vernieuwde Vlaamse minister van energie, dit laatste alsof het een troostprijs is die inhoudelijk geen kennis vereist), de sturing van de energiedistributie, ontwikkeling van initiatieven om energie-armoede weg te werken edm. Maar zelfs in dit beperkt kader blinkt ook deze regering uit in vage verklaringen en het absoluut gebrek aan een eigen plan om zelf elektriciteitsproductie in eigen handen te houden of terug te nemen. Immers, indien dit in bijvoorbeeld Frankrijk kan, waarom zou het dan in Vlaanderen of België niet kunnen ?
Onze vraag naar meer beleid in de energiesector blijft, maar nooit is de afwezigheid ervan duidelijker geweest tijdens de afgelopen jaren. Het ontbrekende beleid, ook dikwijls ingegeven door het ontbreken aan politieke wil om zelf te investeren, zou wel eens zware gevolgen kunnen veroorzaken voor ons allemaal in de toekomst, ook dit is een herhaling van een hopelijk niet al te negatief doemscenario.
Jan Van Wijngaerden
