Gazelco hoeft het niet te herhalen dat iedereen ondertussen wel begrepen heeft dat de liberalisering van de energiesector (elektriciteit en gas) uitgedraaid is op een fiasco voor de meeste consumenten en de werknemers in deze sector. In het algemeen hebben consumenten hiervan immers niet de beloofde vruchten kunnen plukken, nogmaals maken we momenteel sterke stijgingen van energiefacturen mee en de effecten hiervan op bijvoorbeeld beschikbare eigen gezinsbudgetten van zeer velen. De tewerkstelling in onze sector is enkel gedaald doorheen de liberaliseringsjaren en bovendien werd een tweede statuut met veel slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden ingevoerd. Dit laatste kwam tot stand zonder het akkoord van Gazelco maar met goedkeuring van de andere syndicale organisaties, natuurlijk heeft Gazelco nadien systematisch getracht om ook dit statuut op zo veel mogelijk vlakken te verbeteren. Het voornaamste argument om dit in te voeren was een behoud en zelfs versterking van de werkgelegenheid, niets is ondertussen minder waar gebleken.
Een ontbrekende visie op een toekomstgericht energiebeleid heeft via allerlei hopeloos versnipperde bevoegdheidsdomeinen van verschillende overheden en steeds veranderende politieke standpunten hieraan meegewerkt. Zeer veel politici staan tegenwoordig met de handen in de lucht omwille van de terechte kritiek hierop door hun potentieel kiezerspubliek, even veel onder hen telkens opnieuw verwijzend naar vooral de anderen wanneer over verantwoordelijkheden gesproken wordt. Bijna alle partijen en hun politici hebben een belangrijke rol gespeeld in het resultaat waarin we nu met z’n allen verzand geraakt zijn. Er is op vandaag nog steeds geen beslissing over de zeer noodzakelijke energiemix inzake productiemiddelen : de kernuitstap werd beslist in 2003 maar er kan nog steeds een gedeeltelijke verlenging tot stand komen via een wetswijziging (natuurlijk kan dat wel degelijk gerealiseerd worden, er zou door het aanhoudend gekibbel wel misschien een afwijkende timing moeten gehanteerd worden en een oplossing moeten gevonden worden voor het ondertussen versterkt commercieel uitgangspunt van de huidige uitbater in voorkomend geval, de onafgebroken absolute aandacht van alle betrokkenen voor veiligheid is geen argument omdat er geen toegenomen veiligheidsrisico is) én er is geen finale beslissing over de toezegging van het resultaat van de veiling van capaciteit op basis van het CapaciteitsRemuneratieMechanisme (CRM) (toekomstige veilingen zullen volgen voor nog andere aanduidingen van capaciteit), de te nemen beslissingen hebben zoals voorzien een invloed op andere . Een uitgesproken hoop wordt gevestigd op een zeer forse stijging van productie op basis van hernieuwbare energiebronnen (die niet altijd beschikbaar zijn) en meer wordt gerekend op een steeds groter wordende importcapaciteit (die onze energie-onafhankelijkheid hypothekeert, onzekere prijzen kan versterken en een export teweegbrengt van tewerkstelling). De technologie evolueert natuurlijk, ook op het vlak van opslagcapaciteit en nieuwe mogelijke productiemiddelen. Energieleveranciers verzamelen zich in een reeds lang geleden voorspelde oligopolie, waarin kleine actoren failliet gaan of de boeken neerleggen en andere overgenomen worden door de grootsten onder hen. Distributienetbeheerders worden bestookt met besparingsverplichtingen, transportnetbeheerders lijken te groeien of zich te consolideren. Maar natuurlijk heeft alles een kostprijs die door iemand moet betaald worden, cruciaal zou een transparante uitleg moeten zijn over welke invloed elke gemaakte beslissing betekent.
Gazelco zal ook in elke energietransitie steeds de belangen blijven behartigen van alle (potentiële) leden, mits ook een opvolging van pertinente maatschappelijke bekommernissen. Een transitie is slechts aanvaardbaar indien deze ook sociaal rechtvaardig gebeurt, naar consumenten én werknemers toe. Bovendien zou het verleden moeten geleerd hebben dat een duurzaam stabiele energiesector op de beste manier kan bijdragen aan de belangen van de ganse maatschappij door veel forser onderhevig te zijn aan rechtstreekse investeringen van de overheid.
Deze zou een nog verder ontsporende liberalisering kunnen verhinderen en zo het algemeen belang kunnen behartigen.
Jan Van Wijngaerden
